Χέλμχολτς, Χέρμαν Λούντβιχ Φέρντιναντ φον-

(Helmholtz, Πότσνταμ 1821 – Σαρλότενμπουργκ, Βερολίνο 1894). Γερμανός φυσιολόγος και φυσικός. Διδάκτορας της ιατρικής, δίδαξε αρχικά ανατομία και φυσιολογία στα πανεπιστήμια της Βόνης και της Χαϊδελβέργης και κατόπιν (1871) φυσική στο πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Ο X. είναι ειδικά γνωστός για τις μελέτες του πάνω στην ακουστική συνήχηση και για την κατασκευή των αντηχείων, οργάνων που χρησιμοποιούνται για την ανάλυση ενός σύνθετου ήχου. Σύμφωνα με τον X. το όργανο του Κόρτι του αφτιού, το οποίο αποτελείται από περίπου 20.000 στυλίσκους ενωμένους ανά δύο για να σχηματίσουν μικρά κύτταρα, καθένα από τα οποία συνηχεί σε έναν απλό ήχο, μπορεί να παραβληθεί με μια πλήρη σειρά αντηχείων. Πάντοτε στο πεδίο της φυσιολογικής φυσικής, ο X. μελέτησε και ερμήνευσε την προσαρμογή του ματιού και απέδειξε τη δυνατότητα να επιτύχουμε την αίσθηση οποιουδήποτε χρώματος διαμέσου των 3 θεμελιωδών χρωμάτων (κόκκινο, πράσινο και ιώδες), τα οποία παρέχουν 3 ξεχωριστά αισθήματα σε 3 ομάδες κώνων του αμφιβληστροειδούς. Αυτή η θεωρία της αντίληψης των χρωμάτων, που θεμελιώθηκε πάνω σε ιδέες που είχε ήδη διατυπώσει ο Μάξουελ, αφού τελειοποιήθηκε και τροποποιήθηκε, αποτελεί τη βάση της έγχρωμης φωτογραφίας και της έγχρωμης τηλεόρασης. Στη θερμοδυναμική ο X., ξεκινώντας από το πρώτο και το δεύτερο αξίωμα της θερμοδυναμικής, έφτασε στον τύπο του X. με τη μελέτη του κύκλου του Καρνό. Ο X. ασχολήθηκε επίσης με τη μετεωρολογία και ιδιαίτερα με τη συμπύκνωση των υδρατμών επί των ιόντων, η οποία απέκτησε μεγάλη σημασία στη φυσική με την εφαρμογή της στον θάλαμο του Ουίλσον. Στον X. οφείλονται η εισαγωγή της σωματιδιακής θεωρίας του ηλεκτρισμού και οι μελέτες και οι πειραματικές έρευνες επάνω στην ταχύτητα διάδοσης των ηλεκτρικών δράσεων· για την ταχύτητα αυτή βρήκε την τιμή των 314.000 χλμ. /δευτ. Μαθητές του X. υπήρξαν ο Χάινριχ Ρούντολφ Χερτς και ο Βίλχελμ Βουντ, θεμελιωτής της πειραματικής ψυχολογίας.